Het verhaal van Onno

11 december 2023 • 16:37

Over begaafdheid (aflevering 3)
Door: Janneke Breedijk

Regelmatig bereiken ons via het Steunpunt Begaafdheid en de adviseurs passend onderwijs vragen over individuele leerlingen. Deze keer daarom – in overleg met de betrokken school – een beschrijving van de praktijksituatie van een jonge leerling. Misschien herkenbaar?

Onno* zit in groep 3 en lijkt goed in zijn vel te zitten. Hij gaat met plezier naar school en heeft leuke aansluiting met andere kinderen. Dat is wel anders geweest: in de kleuterbouw hadden ouders en leerkracht de handen vol aan Onno. Door onderzoek zijn meer zaken duidelijk geworden en zijn er structurele, effectieve interventies gepleegd. Na jaren zoeken is Onno een blij kind.

Maar de school loopt er nu tegenaan dat het moeilijk is om het aanbod te laten aansluiten bij de  onderwijsbehoeften van Onno. Vermoedelijk heeft hij een zeer hoge intelligentie, maar zijn motorische ontwikkeling is een ander verhaal. Hij kan rekenen op hoog niveau aan, maar het schrijven van cijfers lukt hem nog niet – tot frustratie van Onno en zijn leerkracht.

Het waarom[1] aansluiten bij de onderwijsbehoeften is duidelijk, maar het hoe en wat blijft ingewikkeld, geeft de school aan. Zoals veel andere scholen worstelt ook deze school met het bekende problemen voor wat betreft tijd en bezetting.

Denken ontwikkelt zich op eigen wijze
Nog even over het waarom: voor Onno is het belangrijk te leren automatiseren, een vaardigheid die bij rekenen nodig is (om het werkgeheugen te ontlasten) als de sommen ingewikkelder worden. De slimme rekenaars hebben hier nogal eens moeite mee omdat hun denken vaak op een eigen manier wordt ontwikkeld, niet direct vanuit onthouden en begrijpen.

Dus eerst maar eens kijken wat er al is: over welke rekenmaterialen beschikt de school? Ook remediërend materiaal uit een hogere groep kan worden ingezet, een bekend aanbod wellicht is de serie Met sprongen vooruit. Zo wordt er spelend gerekend (spelen is immers ook leren), en worden vaardigheden onderhouden en uitgebreid. Kant-en-klaar materiaal – ook zelfcorrigerend – is ook te vinden op KlasCement (door gratis te registreren). Vaak kunnen deze rekenspellen in tweetallen worden gespeeld en zo komen ook vaardigheden als leren van elkaar, hulp vragen en op je beurt wachten aan de orde.

Leerlingmentor
Dat de begeleiding niet altijd door de leerkracht kan worden gegeven, is duidelijk. Misschien kan hier gezocht worden naar een leerlingmentor uit een hogere groep, zoals in het voortgezet onderwijs al gebruikelijk is. Er zijn vast kinderen die naar deze functie willen ‘solliciteren’, bijvoorbeeld omdat ze op basis van hun talenten (empatisch, geduldig, zonder vooroordelen en met een open blik) aan de slag gaan met die jongere leerlingen.

Beschikt de school over laptops, dan kan er naast de eigen rekenmethode ook worden gewerkt met bijvoorbeeld Rekentuin of andere digitale programma’s, liefst in de eigen klas en met meerdere kinderen.

Mogelijk valt het op dat de interventie in eerste instantie is gericht op wat al goed gaat en waaraan plezier wordt beleefd: het rekenen. Hiernaast wordt ook aandacht besteed aan de ontwikkeling van de motoriek, zonder daar de nadruk op te leggen.

Tot slot: via Kitty van Keulen maakte ik recent kennis met Math Circles. Tijdens een Math Circle werken kinderen (waar nodig onder begeleiding) aan open rekenproblemen. Praktische suggesties voor werken met Math Circles krijg je tijdens de workshop van Kitty op onze themaconferentie over begaafdheid en inclusiever onderwijs op 13 maart 2024, meld je hier vast aan.

Wil je meer lezen over rekenen en begaafde leerlingen? Kijk hier:

https://www.iqverwonder.com/mathcircleworkshop.html

[1] De Golden circle – Schoolupdate academie

*De naam van Onno is gefingeerd.

In iedere aflevering van Spotlight behandelt ECHA-specialist Janneke Breedijk van de projectgroep Begaafdheid een aspect van dit veelzijdige onderwerp. Veel thema’s komen ook aan de orde tijdens de masterclasses en de bijeenkomsten van de leernetwerken. Voor vragen hierover, stuur een e-mail naar j.breedijk@sppoh.nl.