Plusklas: middel of doel?

19 april 2024 • 14:01

Verslag Masterclass Begaafdheid (3)

SPPOH organiseert tot en met het voorjaar van 2024 vier masterclasses op het gebied van (hoog)begaafdheid. ECHA-specialist Janneke Breedijk geeft de masterclasses. Op deze website publiceren we van elk van deze bijeenkomsten een verslag, met links naar relevante informatie. De derde bijeenkomst ging over de plusklas.

Janneke Breedijk windt er bij aanvang van deze masterclass geen doekjes om: “Als je het bekijkt vanuit het streven van SPPOH naar meer inclusie, dan is de plusklas eigenlijk iets waar we het liefst vanaf willen. Want willen we niet een rijke leeromgeving voor alle leerlingen creëren? Tegelijkertijd moeten we ook realistisch zijn. Zo lang we nog niet zover zijn, kan de plusklas wel degelijk voor veel leerlingen van ongelooflijk veel meerwaarde zijn. Het is een van de dilemma’s waarmee we worstelen.”

Janneke heeft voor alle deelnemers het boek Een plus voor de plusklas op tafel gelegd, van auteurs Jan Kuipers en Bouke van der Meulen. Het is makkelijk leesbaar en praktisch boek, met veel praktische informatie en voorbeeldplannen, -brieven en -formulieren.

Een van de ingewikkelde zaken bij het organiseren van een plusklas, is de vraag welke leerlingen ervoor in aanmerking komen. “We worstelen er wel mee”, geeft een van de deelnemers aan. “We hadden vorig jaar een groep van 21 leerlingen en dat was duidelijk te veel. Dit schooljaar gaan we er flexibeler mee om en wisselen we na iedere periode.”

Ontmoetingsplek
Een andere deelnemer zegt op school vooral bezig te zijn met het versterken van het basisaanbod voor alle leerlingen. “We zijn aan het kijken hoe we het plusklas-aanbod meer de klas in kunnen krijgen, want reguliere leerlingen hebben daar ook behoefte aan. De kinderen die dan overblijven voor de plusklas hebben specifieke extra zorg nodig en zo benoem ik het ook: zorg. Sommige begaafde leerlingen kijken heel anders naar de wereld, dus daar proberen we dan een ontmoetingsplek voor te creëren.”

Ontmoetingsplek is best een mooi alternatief voor plusklas, een betiteling die voor veel aanwezigen als onvolkomen wordt gezien en waarvan Van Dale zegt: ‘Aparte basisschoolklas voor hoogbegaafde leerlingen.’ Janneke heeft nog wat alternatieven verzameld, zoals ‘BreinBaas’, ‘TalentenLab’ en zelfs ‘Ploeterklas’.

Bovenschoolse verrijkingsgroepen
Of je elementen van de plusklas, zoals verrijkende stof voor alle leerlingen, kunt toepassen in een reguliere klas, hangt ook erg af van de situatie van de leerkracht. Hoe ervaren is deze? Hoe is het klassenmanagement? En wat heeft iedere leerling nodig en ben je vervolgens in staat jouw lessen te verrijken? Janneke: “En kom je dan tot de slotsom dat je handelingsverlegen bent, dan ga je als team linksom of rechtsom toch iets regelen voor begaafde leerlingen.”

Er zijn ook initiatieven voor bovenschoolse verrijkingsgroepen. In de basis is die samenwerking volgens Janneke een goede ontwikkeling. “Je bent als school ontzorgd en gefaciliteerd, soms en tijdelijk voor een deel ook vanuit de middelen van SPPOH. Je hoeft je bijvoorbeeld niet meer druk te maken of je – in geval van ziekte of afwezigheid – de plusklas wel aan de gang kunt houden. De bovenschoolse verrijkingsgroepen worden nogal eens bemenst door externe deskundigen. Een nadeel is dat er minder aansluiting/vervolg is met (het aanbod in) de eigen klas. Juist met een bovenschoolse groep kost overleggen en delen van informatie weer veel tijd.”

In de zaal wordt het belang van tijd doorbrengen met peers nog aangehaald. “Met een hoogbegaafd meisje op school vergeleek ik het leren met rijden in een auto. Ze zei: ‘Ik ga 130 kilometer per uur en de andere kinderen in de klas rijden 0,00001 kilometer per uur.’ Zo’n meisje is echt gebaat bij peers, je kunt niet verwachten dat zij zich in een reguliere klas constant aanpast aan het werktempo en de voor haar bekende lesstof.”

Openstaan voor suggesties
En het gesprek met ouders? Voer dat zorgvuldig, is het devies, óók als ouders bijvoorbeeld niet willen dat hun kind versnelt. Janneke: “Ouders kennen hun kind als geen ander, dus je moet openstaan voor hun suggesties, maar tegelijkertijd ook goed kunnen uitleggen hoe de situatie op school is. Want ook voor leerkrachten is een situatie soms complex.”

Meer informatie en verder lezen?

Voor MOOC’s kun je hier kijken, het zijn links naar online leeromgevingen:

  • Universiteit Wageningen, bij voorkeur te openen op een desktop, dan zijn filters beter zichtbaar. Er zijn bij diverse cursussen certificaten te behalen.
  • TU Delft.

Kom naar de laatste masterclass van dit schooljaar:

  • 23 mei 09:30 – 11:00 over beleid

Locatie: De Loods, Treubstraat 31, Rijswijk

Meld je aan