Dé hoogbegaafde leerling bestaat niet

Over begaafdheid (aflevering 2)
Door: Janneke Breedijk

Veel gestelde vragen tijdens bijeenkomsten, masterclasses en workshops zijn: wie behoort nu eigenlijk tot de doelgroep? Wie komen in aanmerking voor verrijking? In deze column hoop ik je wat handreikingen te geven.

Er is geen eenduidige wetenschappelijke definitie van (hoog)begaafdheid. De definitie die SLO hanteert, hangt samen met de belangrijkste aspecten, waarover in de meest bekende theorieën en modellen overeenstemming bestaat, of waarin ze elkaar aanvullen.

Nu weet je eigenlijk nog niet zoveel meer…
En juist daarom organiseren we op bestuursniveau en bovenbestuurlijk leernetwerkbijeenkomsten, waarin met elkaar wordt gespard en geleerd over (onderwijs)behoeften van leerlingen die jij (als leerkracht, intern begeleider etc…) ‘verdenkt’ van kenmerken die duiden op begaafdheid. Dat heeft alles te maken met referentiekaders; door welke bril kijk je? Op haar website geeft Sonja Morbé een inkijkje in situaties waarin die referentiekaders merkbaar zijn. En daarbij denk ik dat we geneigd zijn te stoppen met kijken als we denken te weten wat we zien. Dat is op zich niet vreemd, het gebeurt je hersenen veel vaker om informatie op een makkelijke manier te interpreteren (cognitieve bias). Alleen is het zo dat dé hoogbegaafde leerling (overigens net als de gemiddelde leerling) niet bestaat, dus misschien is het tijd om een andere bril op te zetten.

Wat kunnen we doen?
Als samenwerkingsverband kunnen we allereerst deskundigheidsbevordering faciliteren voor betrokkenen. Alleen om beter onderwijs voor begaafde leerlingen te bewerkstelligen? Nee! Voor álle kinderen, want: What’s good for the best is good for the rest.’

Wel is het goed om op een laagdrempelige manier kennis te nemen van begaafdheidskenmerken en (soms voor de hand liggende) interventies. Voorheen waren er daartoe drie online modules ‘Verrijkend Onderwijs’ van elk drie kwartier te volgen op de website Talentstimuleren, die zijn helaas verouderd en van de site gehaald.

Wil je alvast lezen, dan kun je hier je hart ophalen. De modules in aangepaste versie tref je binnenkort als pdf’s op deze website, waarbij het is aan te bevelen om bijvoorbeeld op een studiedag de modules met elkaar door te spitten en na elke module met elkaar het gesprek aan te gaan. Door al pratend aan leerlingen in je eigen lespraktijk te denken, heb je er vast een beeld bij.

Kom naar de netwerkbijeenkomsten binnen je eigen bestuur en merk (trots) op wat jij al doet, wat anderen doen en leer van elkaar. En natuurlijk bezoek je de themaconferentie over begaafdheid en inclusiever onderwijs op 13 maart 2024, meld hier je vast aan. 

In iedere aflevering van Spotlight behandelt ECHA-specialist Janneke Breedijk van de projectgroep Begaafdheid een aspect van dit veelzijdige onderwerp. Veel thema’s komen ook aan de orde tijdens de masterclasses en de bijeenkomsten van de leernetwerken. Voor vragen hierover, stuur een e-mail naar j.breedijk@sppoh.nl.