Nieuwe rubriek: Over begaafdheid

Over begaafdheid (aflevering 1)
Door: Janneke Breedijk

Ik zie, ik zie… ja, wat zie ik eigenlijk?

(Hoog)begaafde leerlingen op de basisschool zijn niet altijd te herkennen aan goede prestaties. Zonder kennis is het lastig herkennen. Dus hoe doe je dat? 

Beleg een teambijeenkomst en vraag er een notulist bij. Leen bijvoorbeeld bij SPPOH het spel enIQma of schaf het aan. Voordat je het spel helemaal gaat spelen, haal je de aanwezige kennis over dit onderwerp van het team op: aan welke leerling(en) denk je en wat viel je op? Je zult merken dat er al veel is gezien, zowel positieve als negatieve eigenschappen. Pak het spel erbij en speel met elkaar de opwarmer Feiten & Fabels, gebaseerd op de veel gehoorde vooroordelen en misverstanden die er zijn als het gaat om (hoog)begaafde leerlingen.

Natuurlijk kun je vragen of een HB-specialist (van SPPOH of een externe organisatie) de begeleiding van zo’n sessie wil verzorgen. Verken vervolgens met de leerkrachten welke informatiebronnen zouden kunnen worden benut om doelgericht gebruik te maken van subjectieve en objectieve gegevens, zoals observaties van leerkrachten en IB-ers, gesprekken met leerlingen, vermoedens en observaties van ouders, leerlingvolgsystemen, intakeprocedures en methodegebonden toetsen. Bekijk samen ook een selectie van kennisclips.

Aan het einde van zo’n bijeenkomst is al veel informatie verzameld, leg dan vast welke stappen jullie willen zetten in de organisatie. Met een systematische werkwijze voor signalering komen de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen steeds beter in beeld. Gebruik eventueel een quickscan voor het registreren van gegevens, een hulpmiddel voor leerkrachten bij een bewuste verkenning van begaafdheidskenmerken.

Een rijke leeromgeving is een voorwaarde om talenten te stimuleren en pas dan kunnen talenten van leerlingen zichtbaar worden. Natuurlijk zijn er ook lijstjes, bedoeld om je ervan bewust te zijn dat deze kenmerken op (hoog)begaafdheid kunnen duiden, om er alert op te zijn en soms een andere bril op te zetten. In een rijke leeromgeving wordt een beroep gedaan op deze kenmerken, en zal dit duidelijk naar boven kunnen komen. Soms laten kinderen dit niet (meer) zien, wat niet wil zeggen dat er geen sprake kan zijn van (hoog)begaafdheid. Neem vermoedens en signalen (ook van ouders) serieus en verzamel aanvullende informatie, verken samen met je collega’s welke stappen je kunt zetten richting passend onderwijs voor (hoog)begaafde kinderen.

In iedere aflevering van Spotlight behandelt begaafdheidsexpert Janneke Breedijk van de projectgroep Begaafdheid een aspect van dit veelzijdige onderwerp. Veel thema’s komen ook aan de orde tijdens de masterclasses en de bijeenkomsten van de leernetwerken. Voor vragen hierover, stuur een e-mail naar j.breedijk@sppoh.nl.